Op zoek naar een thuis voorbij landen en vlaggen.

Manual for the Displaced is een storytelling performance met poëzie, muziek en persoonlijke verhalen. Alles draait om de vraag: ‘wat betekent het nu echt om je ergens thuis te voelen?’

Wereldwijd zijn er miljoenen mensen die hun wortels elders hebben of die zich tussen verschillende culturen in begeven. Ook in Nederland. Vaak worden hun geschiedenissen gepresenteerd als losstaande verhalen die elkaar nauwelijks raken. Grote vertellingen – over nationale helden, soldaten, slachtoffers – die de verschillen benadrukken, terwijl in de diepgevoelde persoonlijke ervaringen juist herkenning en verbinding ontstaat. Manual for the Displaced springt hierop in door zich te richten op verhalen die tussen land en vlag vallen, en wil zo een completer beeld schetsen van de innerlijke impact van deze gelaagde, vaak tegenstrijdige geschiedenissen.

Voorouders, droom en herinnering

Vertrekkend vanuit zijn eigen roots in Indonesië, duikt dichter/muzikant Robin Block zijn familiegeschiedenis in. De verhalen die hij vertelt raken aan oorlog, gedwongen verhuizing, ergens half thuishoren of nergens echt thuishoren; universele thema’s die herkenbaar zijn voor eenieder met een koloniale familiegeschiedenis, een migratieachtergrond of een opvoeding tussen meerdere culturen.

Hoe beweeg je tussen verschillende landen en vlaggen? Wat geven voorouders ons door in lichaam, droom en herinnering? Hoe blijf je dichtbij jezelf terwijl je je tegelijkertijd aanpast? Hoe vind je als individu je eigen wortels?

Manual for the Displaced belichaamt deze vragen in een spannende en betoverende mix van woord, klank en beweging. De voorstelling begint met een hoorspel in de vorm van een audiowandeling. We nemen je mee op een reis tussen twee continenten, Nederland en Indonesië. In dromerige soundscapes en poëzie kruip je dicht op de huid van een familiegeschiedenis die je langs drie generaties voert; in echo’s van voorouders en een persoonlijke zoektocht in het hier en nu. Vervolgens zet je je hoofdtelefoon af, en betreed je een rituele ruimte waarbij je omringd wordt door speakers. Het geluid en de spelers bewegen letterlijk om en door je heen. Traditionele Oosterse klanken mengen met moderne elektronica. Persoonlijke verhalen mengen met live poëzie, hypnotische muziek en de sierlijke Indonesische vechtkunst pencak silat.

Delen is helen

Wat betekent het om je ergens thuis te voelen? Een eenduidig antwoord is er niet, maar met elkaar, door verhalen te delen, verkennen wij de antwoorden. Zo bouwen we gezamenlijk aan een ‘handleiding’ voor ontheemden.

POËZIE, MUZIEK, SPEL: Robin Block
MUZIEK & GELUIDSONTWERP: Sven Hamerpagt

PREMIÈRE OP THEATERFESTIVAL BOULEVARD

Op woensdag 11 augustus 2021 ging Manual for the Displaced in première op Theaterfestival Boulevard in Den Bosch. Alle data werden uitverkocht, van de dinsdag voor de première tot de zaterdag waarop de voorstelling twee keer werd gespeeld.

De reactie uit het publiek laten zich samenvatten met de bevestiging van het belang van het verhaal dat Manual for the Displaced vertelt. Mensen moeten goed kunnen aarden en de omstandigheden daarvoor zitten niet altijd mee. En toch is er hoop en wordt er veel overwonnen. Het levert in ieder geval mooie, doorwrochte verhalen op.

Foto’s door Karin Jonkers/ Alexander Tempel

RECENSIE NRC

‘..Vooral bij Project Wildeman lichten in de beeldrijke taal mooie metaforen op en glorieert de poëzie.’

Project Wildeman/ Robin Block: Manual for the Displaced. Gezien 11/8.

Ron Rijghard

12 augustus 2021

Bij Manual for the Displaced van muziektheatergroep Project Wildeman, eveneens op festival Boulevard in Den Bosch, is er een betere balans tussen poëtische teksten, meditatieve muziek en gestileerde bewegingen (gebaseerd op de Indonesische vechtkunst pencak silat). Voorman Robin Block ontvangt het publiek met een korte wandeling met koptelefoon en leidt het naar de Citadel, een vroeger fort in Den Bosch. Op een heuvel in een hoek van het terrein roept hij op impressionistische wijze scènes op over zijn Indische voorouders, over ontworteling en ontheemding.

Robin Block van muziektheatergroep Project Wildeman tijdens de voorstelling **Manual for the Displaced** op festival Boulevard. Foto Karin Jonkers

In zijn beeldrijke taal lichten mooie metaforen op: „Opa verstopt zijn oorlog. In elk oog een dolk. Zijn glimlach een verloren jongetje.” Tegelijk blijft door die associatieve, indirecte benadering de thematiek op afstand. Voor zijn teksten creëert Block tussendoor een ijle soundtrack. Met een voetsampler maakt hij langgerekte klankbouwsels, bestaande uit gedempte kreten, het suizen van windbuizen, percussie en fluitjes. Het resulteert in een ingetogen en wat statische performance, waarin de poëzie glorieert.

Robin Block maakte samen met Jeremy Flohr en Suzanne Rastovac de volgende korte films in het kader van deze voorstelling:

CHAPTER 1. MY BLOOD

“My blood. It bears the stench of tobacco. My veins branch out over ancient plantations. My muscles mix calmness and violence. My blood carries children belonging to no one. A country both won and lost.

My blood is a lifeline for survival, a curse bottled in

my bones.”

Text, music & concept: Robin Block

Cinematography & concept: Jeremy Flohr

Produced by Suzanne Rastovac of Beyond Walls

CHAPTER 2. JANGAN LUPA

JANGAN LUPA (‘do not forget’) refers to an integration booklet for people that came to the Netherlands after the Indonesian independence.

In a patronizing manner this booklet explains how to become a ‘proper’ Dutch citizen: how to clean your house, how to peel potatoes, and how to dress for the Dutch winter. Overriding people’s own cultures, experiences and identities, it did not provide tools on how to deal with displacement, war trauma, or how to make your new surroundings a home. This video gives voice, sound and movement to the search for belonging, wherever you are.

Bless the Lord, for there is food. Pale flesh, potatoes, and there are tricks to peel the skin off anything.

Text & concept: Robin Block

Cinematography & concept: Jeremy Flohr

Contemporary dance: Melisa Diktas

Soundscape: Sven Hamerpagt

Produced by Suzanne Rastovac of Beyond Walls